Voor het eerst naar de basisschool gaan is voor elk kind een enorme stap. Deze periode is belangrijk voor hun algemene ontwikkeling en een goed gezichtsvermogen speelt hierin een cruciale rol. In de meeste landen worden kinderen door een arts onderzocht zodra ze met school starten. Wanneer dat precies gebeurt varieert per land. Doorgaans kijkt zo´n onderzoek ook naar het gezichtsvermogen van het kind. Worden er bij dit onderzoek afwijkingen vastgesteld, dan luidt het advies om een bezoek aan de opticien te brengen. Die kan de ogen en het gezichtsvermogen van het kind uitgebreider onderzoeken en bijvoorbeeld bijziendheid (myopie) vaststellen. In overleg met de ouders wordt vervolgens besproken of het kind visuele hulpmiddelen zoals een bril nodig heeft.

In het belang van het kind moet bijziendheid zo vroeg mogelijk worden ontdekt en gediagnosticeerd. Daarom is het altijd zaak om een opticien, oogarts of andere lokale specialist te raadplegen als een kind tekenen van een oogafwijking vertoont. Zelfs als dat vóór de schoolgaande leeftijd gebeurt. Hoe eerder maatregelen worden genomen tegen bijziendheid, hoe beter.

Progressieve myopie is een speciale vorm van bijziendheid die in de loop der tijd verergert. Met de juiste maatregelen is het gelukkig mogelijk de progressie van myopie af te remmen of tegen te houden om zo ernstige bijziendheid te voorkomen. Op deze manier verbetert niet alleen de kwaliteit van leven van het kind, maar neemt ook het risico op andere oogaandoeningen af.

Er zijn bepaalde stappen die genomen kunnen worden om de progressie van myopie te beperken. Het doel van myopiemanagement door oogzorgspecialisten is kinderen behoeden voor ernstige vormen van bijziendheid en de eventuele gevolgen voor hun ooggezondheid op lange termijn. Ook een gezonde leefstijl kan daar een bijdrage aan leveren. Studies hebben namelijk aangetoond dat minimaal twee uur per dag in de buitenlucht en de beperking van de hoeveelheid nabijwerk een positieve impact hebben op de oogontwikkeling van kinderen.¹

Pasgeboren baby's zijn in de regel verziend.² Naarmate baby's groeien worden ook hun ogen langer en ontwikkelt zich de brekingssterkte van de lens, zodat onder normale omstandigheden een normaal gezichtsvermogen (emmetropie) wordt bereikt.^{3, 4} Dit gebeurt zo rond het tiende levensjaar. Dit natuurlijke proces noemen we emmetropisatie.

Daarnaast blijft ook de gezichtsscherpte zich jarenlang ontwikkelen. Pasgeboren baby's hebben nog geen scherp zicht, maar de gezichtsscherpte verbetert snel en neemt toe tot ongeveer de leeftijd van zes tot tien jaar.⁵ Dat betekent dat als een kind voor het eerst naar de basisschool gaat en een normaal gezichtsvermogen ontwikkelt, zijn gezichtsscherpte overeenkomt met dat van een volwassene met normaal zicht. Kinderen met emmetrope ogen (d.w.z. een normaal gezichtsvermogen), kunnen zowel dichtbij als veraf voorwerpen duidelijk en scherp zien. Die eigenschap is cruciaal om te kunnen lezen, schrijven en te interacteren met de wereld om hen heen. Daarnaast ontwikkelen basisschoolkinderen voortdurend hun ruimtelijk inzicht en leren ze steeds beter diepte en afstand tussen voorwerpen in te schatten. Dit speelt een belangrijke rol bij het sporten, fietsen of spelen in het park. Een goede dieptewaarneming helpt kinderen zich zekerder door hun omgeving te bewegen en stimuleert tegelijk de motoriek.

In de eerste levensfase van een kind is het cruciaal om te letten op tekenen van visuele klachten. Vaak met de ogen knijpen, klagen over hoofdpijn of problemen met lezen en schrijven kunnen hierop wijzen. Ouders die zich hier zorgen over maken doen er goed aan hun kind te laten onderzoeken door een specialist om het gezichtsvermogen te beoordelen.

Mocht zichtcorrectie nodig zijn, dan kan dat een groot verschil betekenen voor de schoolprestaties en het sociale leven van het kind. Hoewel kinderen vaak meester zijn in het verbergen van lichte of ernstige zichtklachten, blijkt uit onderzoek dat succes op school en de algemene kwaliteit van leven afhankelijk zijn van een goed gezichtsvermogen.⁶

Om myopie bij kinderen te voorkomen adviseren deskundigen om de tijd die kinderen doorbrengen op smartphones en tablets te beperken. Dat geldt ook voor andere activiteiten die constant nabijzicht vergen.

Kinderen moeten regelmatig pauze nemen en naar buiten gaan. Onderzoeken hebben aangetoond dat kinderen die meer buiten zijn minder kans hebben op myopie en dat dit de progressie van deze aandoening vertraagt bij kinderen die er al door zijn getroffen.⁷

Deskundigen raden daarom aan dat kinderen dagelijks minimaal twee uur bij daglicht doorbrengen in de buitenlucht, ongeacht hun leeftijd.

Het is daarbij wel belangrijk om te weten dat de kans op het ontwikkelen van (hoge) myopie groter is als de eerste tekenen van myopie zichtbaar worden voordat het kind de leeftijd van zeven jaar heeft bereikt.⁸ Op basis van diverse onderzoeken stelt de ZEISS Gids voor myopiemanagement het volgende: als een zesjarig kind voor verzicht nog een minimale refractie heeft van +0,75 dioptrie of tussen de zeven en de tien jaar een minimale refractie van +0,5 dioptrie heeft, valt de lengtegroei van het oog onder de categorie normaal. Is die waarde lager of komt die zelfs in het minbereik, dan loopt het kind risico op myopie.⁹

Als een kind op de basisschool tekenen van myopie vertoont, is het belangrijk om zo snel mogelijk in actie te komen. Daarom is het gezondheidsonderzoek rond de eerste schooldag zo onmisbaar en moeten zowel leerkrachten als ouders scherp letten op eventuele moeilijkheden in de klas of bij het maken van huiswerk. In deze fase is het van belang om via regelmatige metingen en tests te bepalen of de myopie zich binnen normale limieten ontwikkelt of dat de toename snel verloopt, wat duidt op progressieve myopie.

Luidt de diagnose progressieve myopie, dan moet het kind worden behandeld. Er zijn diverse opties om de progressie van myopie bij kinderen en jongeren af te remmen. Zo zijn er medische oogdruppels, speciale contactlenzen (die mogelijk ongeschikt zijn voor kinderen van die leeftijd) en speciale brillenglazen die de verlenging van de oogbol bij het kind kunnen vertragen.

Het ZEISS MyoCare portfolio omvat twee brillenglasvarianten die speciaal zijn ontworpen voor myopiemanagement. Deze brillenglazen kunnen de lengtegroei van de oogbol vertragen. Dit wordt bereikt door speciale microstructuren in het functionele deel van het glas, waardoor een zogeheten simultane myope defocus ontstaat. Dit creëert niet alleen een scherp beeld op het netvlies, maar ook extra beelden vóór het netvlies. Op deze manier wordt de lengtegroei van de oogbol afgeremd.

In het midden van het brillenglas bevindt zich een deel dat de refractieafwijking bij het kind corrigeert en zo zorgt voor goed zicht op afstand. Rondom de heldere zone in het midden liggen vrijwel onzichtbare, ringvormige vlakken – de zogeheten microstructuren met extra optische sterkte. Deze worden afgewisseld door zones met enkel een corrigerend effect.

Voor kinderen op de basisschool bieden deze brillenglazen vaak twee belangrijke voordelen die effect hebben op hun kwaliteit van leven en gezondheid op de langere termijn. Ten eerste corrigeren deze glazen de refractieafwijking zoals elk ander brillenglas, waardoor het kind op alle afstanden duidelijk kan zien en optimaal kan meedoen in de klas. Ten tweede remmen ze de progressie van myopie af, wat het risico op hoge myopie en de potentiële gevolgen voor de ooggezondheid op lange termijn beperkt.

Kortom, het behandelen en managen van progressieve myopie vergt veel deskundigheid en moet soms al vanaf de basisschool worden gestart. En dat is belangrijk, omdat de juiste behandeling voor het kind een gunstige impact kan hebben op de algemene kwaliteit van leven.